تاریخچه ی ابزار DISC:
در تمام مراحل تاریخی، این ابزار همیشه در حال توسعه و پیشرفت بوده و امروزه بهترین، آسان ترین و مطمئن ترین روش کاربردی می باشد. همچنین در ۴۰ سال اخیر به عنوان مدل برتر جهان شناخته شده است. لازم به ذکر است که جدیدترین محصولات این ابزار در سال ۲۰۱۰ ارائه شد اما تئوری ها و نظریات اساسی این ابزار در دهه ۱۹۲۰ کامل شده و به مراحل برداشت رسید.
ویلیام مولتون مارستون:
این مدل اولین بار در سال ۱۹۲۸ میلادی توسط دکتر ویلیام مولتون مارستون (William Moulton Marston) و براساس مطالعات روانشناس کارل گوستاو یونگ (Carl Gustav Jung) در کتاب “احساسات مردم عادی” معرفی شد. تئوری مارستون مبتنی بر ویژگی های قابل مشاهده و اندازه گیری افراد است و انسان ها را به چهار مدل رفتاری D: تسلط و احاطه، I: تاثیرگذاری، S: ثبات و C: تطابق تقسیم بندی می کند.
سیستم پروفایل شخصیت (PPS):
آقای جون جیر از سیستم پروفایل شخصیت، جهت توصیف ذات در دهه ۱۹۷۰ استفاده نمود. وی ابزار DISC را ارزشیابی کرد و مجوز تجاری سازی را بدست آورد سپس تست مدل های رفتاری را در بازار مطرح کرد.
بیل بانستتر – بنیان گذار شرکت TTI:
بیل بانستتر، بنیان گذار شرکت (Target Training international – ۱۹۸۴) در سال ۱۹۸۴ مدل دیسک را بر اساس تئوری کارل یونگ به صورت نرم افزار تحت وب به ۲۶ زبان زنده دنیا تولید و ارائه کرد. در حال حاضر، مدل دیسک در سطح جهانی به عنوان “مدل رفتاری برتر” شناخته شده است.
بر اساس تئوری ویلیام مولتون مارستون، مدل DISC روشی برای ارزیابی رفتارهای انسانی است که روی چهار ویژگی انسانی تمرکز می کند:
– تسلط (Dominance)
– تأثیرگذاری (Influence)
– ثبات (Steadiness)
– وظیفه شناسی (Compliance)
اغلب افراد رفتار یکسانی در محیط کار و منزل خود ندارند. و این مزیت تئوری DISC است که رفتار شخص را در محیطهای مختلف نشان می دهد. پرسشنامه ها و ارزیابی های مختلفی برای تست DISC وجود دارد. مارستون معتقد بود انسان ها احساسات خود را از طریق چهار نوع رفتار بروز می دهند و این چهار بُعد رفتاری از حس آنها به خود و تعاملشان با محیط نشأت می گیرد.
بُعد اول و دوم این است که آیا فرد محیط اطرافش را مطلوب یا نامطلوب می داند.
و بعد سوم و چهارم این است که آیا فرد تصور می کند کنترل محیط را در دست دارد و یا محیط کاملا از کنترل او خارج است.
از سال ۱۹۷۲ یعنی زمانی که مارستون ابزار DISC را معرفی نمود، تا کنون بیش از ۵۰ میلیون نفر از آن بهره گرفته اند. امروزه هر دقیقه ۳ نفر از تست DISC جهت شناخت بهتر خود استفاده می نمایند.
ویژگی های چهار بُعد رفتارهای انسانی:
۱. تسلط (Dominance): اولین نشانه ای یک D این است که اعتماد به نفس بالایی را از خودش نشان می دهد. D ها محکم و با غرور می ایستند. محکم دست می دهند و ارتباط چشمی مستقیمی برقرار می کنند. لحن صحبت آنها با ادعا و دستور دهنده است. آنها با قاطعیت و اطمینان خاصی صحبت می کنند. حتی هنگام به اشتراک گذاشتن ایده های جدید، D ها می توانند به عنوان یک کارشناس کل جلسه را به صحبت بپردازند. D ها درست به اصل موضوع می پردازند و با سرعت کارها را انجام می دهند. هر چیزی را همانطور که هست و با صراحت بیان می کنند و چیزی که از دیگران می خواهند را مستقیم می پرسند. اگر شما قصد دارید با آنها ارتباط برقرار کنید و جزئیات زیادی را فراهم کردید، باید بدانید که D ها برای شنیدن آن کم حوصله و بی صبر هستند و با قطع کردن حرف شما، مکالمه را به سمت موضوع اصلی و نتیجه ای نهایی هدایت می کنند. همچنین باید بدانید که در بهترین حالت، D ها برای اینکه چگونه اوضاع را مدیریت و یا مشکلات را حل کنند، پیشنهادهایی ارائه می کنند و در بدترین حالت نظراتشان را به شما تحمیل می کنند.
افرادی که بُعد غالب آنها تسلط است، معمولا:
– چالش پذیر و کنترل امور را به دست می گیرند.
– روی هدف و زود نتیجه گرفتن تمرکز دارند.
– فعال هستند و کارها را به پایان می رسانند.
– زود و سریع تصمیم می گیرند.
آنها ممکن است اینگونه به نظر برسند:
– بی احساس در مقابل دیگران
– بی احتیاط
– متعهد به کار بیش از اندازه
– پرتوقع و سخت گیر.
۲. انگیزه یا تأثیرگذاری (Influence): لبخند بر لب، اشتیاق و انرژی، هدیه هایی هستند که شما در مواجهه با مدل I از او دریافت می کنید. در حقیقت خنده ای I ها به جوک هایی که تعریف می کنند از خنده شنوندگان آنها بلندتر است. آنها کل بدنشان را برای تأکید بر هیجاناتشان و یا ابراز نقطه نظراتشان به کار می گیرند و معمولاً فضای زیادی را اشغال می کنند! وقتی I ها صحبت می کنند، لحن آنها محدوده ای خوشحالی تا هیجانی را طی می کند و نهایتاً به یک ایده ای جدید می رسد. حتی کوچکترین تجربه ها برای آنها بزرگ است. برای I ها اگر چیزی خوب باشد، عالی به نظر می رسد و اگر بد باشد، وحشتناک به نظر می آید. می توانند به راحتی ارتباطشان را بسازند و در عرض چند دقیقه می بینید که با شما طوری صحبت می کنند که انگار چندین سال است که شما را می شناسند. برای هر موضوعی داستانی در آستین دارند. گاهی اوقات حتی به نظر می رسد کاملاً با شما هم عقیده اند، چراکه هرچه شما می گویید را تأیید می کنند و می گویند که آنها هم همین نظر را دارند. درواقع این روش I ها برای ارتباط برقرار کردن با شماست.
افرادی که بُعد غالب آنها تأثیرگذاری است، معمولا:
– با مردم تعامل دارند، سخنگو یا پرحرف هستند.
– تأثیر خوبی از خود بجا می گذارند.
– سرگرم کننده و با اشتیاق هستند.
– رفتاری دوستانه دارند.
این افراد ممکن است اینگونه به نظر بیایند:
– کارها را به پایان نمی رسانند.
– زیاد صحبت می کنند.
– بیش از حد خود را نمایش می دهند.
– نسبت به از دست رفتن زمان حساس نیستند.
۳. ثبات (Steadiness): وقتی که شما یک S را می بینید آرامش را حس و دریافت خواهید کرد. لبخند نرم و ملایم S ها، رفتار صادقانه ای آنها را نشان می دهد. لحن آنها دوستانه و نصیحت گر است. صدای آنها پایین است و به ندرت با صدای بلند صحبت می کنند. حتی وقتی عصبانی باشند از دست و اشاره در محدوده ای کوچکی استفاده می کنند. مراقب هستند فضای زیادی را اشغال نکنند. S ها در تعامل های یک به یک و یا گروه های کوچک آشنا، راحت تر ارتباط برقرار می کنند و در چنین محیط هایی راحت صحبت می کنند، اما در گروه های بزرگ ممکن است به راحتی نادیده گرفته شوند و ساکت، بدون کوچکترین اظهار نظری ساکت بمانند. اگر قصد هم صحبتی با آنها را داشته باشید به سادگی و با یکدلی گوش های شنوایشان را به شما قرض می دهند.
افرادی که بُعد غالب آنها ثبات است، معمولا:
– بطور یکنواخت و مداوم عمل می کنند و قابل پیش بینی هستند.
– صبور و با حوصله هستند.
– رابطه ایجاد می کنند و در روابطشان پایبند و وفادارند.
– حمایتگر هستند و دوست دارند به دیگران کمک کنند.
این افراد ممکن است اینگونه به نظر بیایند:
– در برابر تغییرات فوری مقاومت می کنند.
– بیش از حد بردبارند.
– در برابر آخرین فرصتها نیز تعلل می کنند.
– از هرگونه درگیری و کشمکش پرهیز می کنند.
۴. پذیرش یا وظیفه شناسی (Compliance): افراد C به وسیله ای حرکات کنترل شده و منظم، حالت چهره ای جدی و بی احساس، قابل شناسایی هستند. C ها اصلاً دوست ندارند باحالتی دوستانه دستشان را روی شانه شما بگذارند و یا شما را بغل کنند. بیشتر با حرکت بازو و شانه هایشان حرف می زنند و به ندرت در مقایسه با مدلی مثل مدل I از دستانشان استفاده می کنند. C ها معمولاً ارتباط چشمی قوی ای برقرار می کنند ولی به ندرت سر خود را تکان می دهند و لبخند می زنند. آنها شنوندگانی باادب هستند و اجازه می دهند شما صحبت خود را تمام کنید، سپس شروع به صحبت می کنند. وقتی آنها کاری را انجام می دهند کل جزئیات را بررسی می کنند. همچنین دقیقاً دلیل پشت هر تصمیمی یا توصیه ای را می دانند. به منطق بیشتر از احساس توجه می کنند و ترجیح می دهند با مسائل شخصی دیگران کاری نداشته باشند. C ها دقیق صحبت می کنند و کلماتی سنجیده را مورد استفاده قرار می دهند. بدون سند و مدرک هیچ چیزی را قبول نمی کنند، زیاد سؤال می پرسند تا مطمئن شوند کاملاً موضوع را فهمیده اند.
افرادی که بُعد غالب آنها وظیفه شناسی است، معمولا:
– روی کیفیت و درستی انجام کار تمرکز می نمایند.
– با تجزیه و تحلیل می اندیشند و مزایا و معایب همه چیز را می سنجند.
– سیاست را در روابطشان با مردم تمرین می کنند.
– برای صلاحیت و شایستگی تلاش می کنند و به تربیت نفس می پردازند.
این دسته از افراد ممکن است اینگونه نیز به نظر بیایند:
– بیش از اندازه محتاط
– سخت و انعطاف ناپذیر
– حساس نسبت به انتقاد
– توجه زیادی به جزئیات دارند.
*نکته طلایی: همه افراد ترکیبی از این چهار مدل رفتاری هستند اما با شدت های متفاوت.
شناخت رفتار و تحلیل آن، اولین قدم جهت شناخت خود و شناخت دیگران می باشد، اگر بدنبال بهبود ارتباطات میان فردی در سازمان هستیم. می بایست به افراد کمک کنیم که خود را بشناسند و تعریف درستی از ویژگی های رفتاری خود داشته باشند، نقاط قوت و قابل بهبود خود را در حوزه رفتار بدانند و در ارتباط با دیگران توان این را داشته باشند که ویژگی های رفتاری مخاطب را شناخته و دلایل رفتار دیگران را درک نمایند و بتوانند مدل رفتاری خود را با دیگران تطبیق دهند، این فرایند جزء پیچیده ترین و سخت ترین قسمت ارتباط است و دلیل آن پیچیده بودن انسان است. برای شناخت مدل رفتاری افراد راهکارها و ابزارهای متنوعی در حوزه رفتارشناسی وجود دارد، برای مثال MBTI, انیاگرام، کتل ، DISC و ….
ابزار DISC بسیار مناسب و کاربردی برای مدیران در همه سطوح و رشته ها از منابع انسانی گرفته تا صنعتی محض می باشد زیرا که کار با نیروی انسانی یکی از سخت ترین مشاغل و وظایف یک مدیر است و لازمه آن شناخت افراد و الگوهای ارتباطی ایشان است. وظیفه یک مدیر تغییر دادن الگوی رفتاری پرسنل نیست بلکه چینش مناسب بر اساس توانایی های فردی و رفتارهای گروهی آنان است. بنابراین از این ابزار استفاده کنید تا مردان خود را بتوانید بهتر هدایت کنید.
ابزار DISC محبوب ترین ابزار ارزیابی در جهان شناخته شده است چون کاربردهای فراوانی دارد. همه دنیا DISC را به عنوان ابزار دستیابی به اهداف توسعه رهبری، آموزش ارتباطات، تشکیل تیم های کاری، فروش موثر، استخدام، خدمات پس از فروش، مربیگری و مدیریت می شناسند.
مدل رفتاری شما چیست؟ لینک آزمون دیسک – نسخه بزرگسالان
مدل رفتاری فرزند شما چیست؟ لینک آزمون دیسک – نسخه کودکان
آیا از شغل خود راضی هستید؟ لینک انتخاب شغل
ازدواج کردید؟ ارتباط شما با همسرتان چگونه است؟ لینک انتخاب همسر
نویسنده: مهندس دبس
محقق و مشاور رفتارشناسی
درج دیدگاه