لاتقسروا اولادکم علی آدابکم فانهم مخلوقون لزمان غیر زمانکم؛ فرزندانتان را برآداب خود تربیت نکنید؛ چرا که آنها برای – آینده و – زمانی غیر از زمان شما آفریده شده اند. “امام علی (ع)”
جبران خلیل جبران نیز می گوید: – فرزندان شما به حقیقت، فرزندان شما نیستند. آنها دختران و پسران زندگی اند در سودای خویش. این جوهرحیات است که به شوق دیدار خویش هر دم از گوشه ای سر بر می کند. آنها از کوچه وجود شما می گذرند، اما از آن شما نیستند و اگر چه با شمایند، به شما تعلق ندارند. عشق خود را بر آنها نثار کنید، اما اندیشه هایتان را برای خود نگه دارید؛ زیرا آنها را نیز برای خود، اندیشه ای دیگر است. جسم آنها را در خانه خود مسکن دهید، اما روح آنها را به آینده واگذارید؛ چرا که روح آنها در خانه فردا زیست خواهد کرد که شما حتی در رؤیا نیز نمی توانید به دیدار آن بروید. ممکن است تلاش کنید که شبیه آنان باشید، ولی مکوشید که آنان را مانند خود بار بیاورید؛ زیرا زمان به عقب باز نخواهد گشت و با دیروز درنگ نخواهد کرد. شما کمانی هستید که از چله آن، فرزندانتان چون تیرهای جاندار به آینده پرتاب می شوند. کماندار – که همان پروردگار هستی باشد- نشانه را در بی نهایت می بیند و با قوت، شما را خم می کند تا تیرهایش با شتاب به دور دست پرواز کند. بگذارید فشار این خم شدن، با شادمانی همراه باشد؛ زیرا کماندار هم تیرهای پرشتاب و روبه آینده را دوست دارد و هم ثبات و استحکام کمان را . {جبران خلیل جبران، پیامبر، ترجمه: دکتر الهی قمشه ای، ص ۳۵ و ۳۶٫/}
ظاهراً هر نسلی الگوی تربیتی خاص خودش را دارد. دانش متعارف، طیف وسیعی از آموزه های تربیتی را در بر می گیرد؛ آموزههایی همچون: «کودکان را باید دید اما نباید به حرفشان گوش داد» و «اگر از تنبیه صرف نظر کنید، بچه لوس می شود». این نوع نگرش ها، بیش از به کارگیری روش های جدیدتر و معقول تری همچون شیوه ی تربیتی «تعلیق فعالیت های مورد علاقه کودک برای مدتی موقت»، و «محروم کردن موقت کودکان بزرگتر و نوجوان از خواسته های مورد علاقه آنها از سوی والدین یا معلمان» متداول است.
اما اشکال استفاده از هر شیوه ی متعارف یا تأیید شده ی تربیتی، غفلت از مهمترین متغیر معادله یعنی بی مانندی فرزند شماست. اینجا باید طراحی ویژه ی تربیتی، متناسب با نیازهای هر کودک، به صورت اختصاصی داشته باشیم. اگرچه این مسئله کاری سخت به نظر می رسد، اما ممکن و عملی است. هنگامی که می فهمیم فرزندانمان به راستی چه کسانی هستند، رفته رفته این مطلب را درک می کنیم که چه تغییراتی در شیوه ی تربیتی مان ایجاد کنیم تا برای هر کودکی که از نعمت پرورشش برخوردار شده ایم، مفیدتر و مقبول تر باشد.
ابزار DISC شیوه ای آسان برای درک هر کودک
گاهی اوقات نگاهی نو و تازه به فرزندانمان، اولین گام برای تغییر روش های قدیمی و ناکارآمد در درک آنهاست. شناخت مدل های رفتاری، روشی مؤثر و معتبر در تشخیص و درک طبیعت حقیقی و ذاتی فرد است. این شیوه اولین بار در سال ۱۹۲۸ میلادی توسط دکتر ویلیام مولتون مارستون (William Moulton Marston) و براساس مطالعات روانشناس کارل گوستاو یونگ (Carl Gustav Jung) در کتاب “احساسات مردم عادی” معرفی شد. تئوری مارستون مبتنی بر ویژگی های قابل مشاهده و اندازه گیری افراد است و انسان ها را به چهار مدل رفتاری اصلی (D: تسلط و احاطه، I: تاثیرگذاری، S: ثبات، C: تطابق)، ۱۶ مدل فرعی و ۳۸۴ حالت ترکیبی تقسیم بندی می کند که هر یک از آنها با هر کدام از ما منطبق است.
کودکان با مدل رفتاری خاصی زاده می شوند و در طول زندگی شان بر همان مدل رفتاری باقی می مانند والدین نیز همان مدل رفتاری کودکی خود را دارند مدل رفتاری ما بر تمام شئون زندگی ما سایه می افکند؛ از نحوه بازی کردن مان در خردسالی تا درس ها یا فعالیت هایی که در مدرسه برای ما جالب توجه یا کسل کننده است و در نهایت شغلی که به عنوان فرد بالغ برای ما رضایت بخش است. مدل طبیعی ما بر نوع و میزان تعامل ما با کسانی که دوستشان داریم تأثیر دارد. همچنین بر اطلاعاتی که مورد توجه قرار داده و به خاطر می سپاریم، شیوه تصمیم گیری مان و در میزان نظم و نظارتی که ترجیح می دهیم، انعکاس پیدا می کند. شما با شناخت مدل رفتاری خود و فرزندانتان، قادر خواهید بود راه های انطباق روش های تربیتی تان را با طبیعت فرزندانتان تشخیص دهید و بر جنبه های مثبت و سازنده ی طبیعت منحصر به فرد فرزندانتان صحّه بگذارید. شناخت مدل های رفتاری شیوه ای روشنگر و کارآمد برای اصلاح سبک تربیتی ما است. نتیجه این شناخت، نزاع کمتر و فرزندانی شادتر و سالم تر هستند. شناخت مدل رفتاری فرزندان، نقشه راهی برای تربیت فرزندتان در اختیار شما قرار می دهد که بر اساس آن بچه ها به بهترین گونه پاسخ می دهند. هنگامی که بفهمیم فرزندانمان واقعاً چه می خواهند، در آن صورت می توانیم راه پاسخگویی به خواسته های آنها را پیدا کنیم. این مسئله میتواند تأثیر به سزایی بر نقش فرزند پروری شما و سلامت روانی فرزندتان داشته باشد.
با ابزار DISC یادگیری فرزندتان بهتر می شود
ابزار DISC حقایقی را نشان می دهد که به نفع فرزند شما است چه در مدرسه و چه در خارج از آن. این ابزار در محیط کار بسیار محبوب گزارش شده است. بسیاری از سازمان ها در تیم سازی، توسعه رهبری و ارزیابی و چینش افراد در استخدام از این ابزار استفاده می کنند. اما لطفاً این ابزار ارزشمند را بایگانی نکنید یا آن را فقط در محیط کار استفاده نکنید! بلکه آن را به خانه خود ببرید زیرا در واقع یک ابزار بسیار کاربردی است برای کمک به فرزندانتان تا به دانش آموز بهتر تبدیل شوند!.
اگر به فرزندانمان کمک کنیم تا بعضی از حقایق را در سال های کودکی درک نمایند، آنوقت خیلی از تعاملات آنها در تمام زندگی شان آسان و راحت تر خواهد بود. حقایقی مانند:
- مردم متفاوت هستند. با ابزار DISC می توان تنوع و تفاوت بین مردم را درک کرد.
- هیچ مدل رفتاری خوب یا بد نیست. همه آنها برابرند و همگی دارای نقاط قوت و محدودیت ها هستند.
- سبک های رفتاری، اگر چه طبیعی هستند، اما ثابت نیستند. شخصیت و رفتار فرد در طول زندگی و از محیطی به محیط دیگری انعطاف پذیر بوده و تغییر می کند.
- درک چهار بعد اصلی رفتاری و ویژگی های آنها می تواند سوء تفاهم ها را به حداقل برساند و تعارض را کاهش دهد.
- شناخت سبک های رفتاری توسط فرد، می تواند اعتبار و پختگی او را بیافزاید تا با سبک های متضاد یا مخالف سازگار و هماهنگ شود.
امروزه، مهارت های نرم و هوش هیجانی در کانون توجه محیط کار قرار دارند. شناخت زودهنگام مدل های رفتاری می تواند در تسریع یادگیری این مهارت ها کمک کند و زمینه را برای پیشرفت تحصیلی و در آینده نیز جهت ورود به محیط کار مهیا سازد.
آزمون DISC
انجام تست DISC سریع، آسان و راحت است. در این ارزیابی ۲۴ گروه سوالی همراه با عکس وجود دارد که مشخصات شخصیت منحصر به فرد کودک شما را آشکار می کند. اگر فرزندتان هنوز برای درک دقیق سؤالات کوچک است، می توانید در درک و تفسیر آنها کمک کنید یا از طرف او و با در نظر گرفتن ترجیحات او به سوالات پاسخ دهید. نتایج آزمون نشان می دهد که فرزند شما چگونه به تعارض پاسخ می‌دهد، چه چیزی به او انگیزه می‌دهد، چه چیزی باعث استرس او می‌شود و چگونه مشکلات را حل می‌کند. آشنایی با ابعاد رفتاری DISC فرزندتان (ویژگی‌های شاخص و نقاط ضعف احتمالی او) به شما کمک می‌کند تا بهتر با او ارتباط برقرار کنید. این شناخت باعث ایجاد پیوند معنادارتر و رابطه قوی تر بین شما و فرزندتان می شود. شما می توانید روش تربیت خود را طوری تنظیم نمایید که برای شما، فرزندتان و تمام اعضای خانواده تان بیشترین بهره وری به همراه داشته باشد.
چگونه با توجه به مدل رفتاری فرزندتان با او ارتباط برقرار می کنید؟
اگر فرزند شما D بالا باشد:
فرزند شما احتمالاً رقابتی، رُک و راست، قاطع، مصمم، هدفگرا، حلال مشکلات، ریسک پذیر، پیشگام و شروع کننده است. محدودیت ها یا نقاط ضعف او می تواند: بی صبر بودن، نپذیرفتن دستورات و سرپیچی از آن، همیشه در حال حمله بودن، صراحت و بی درایتی، سرسخت بودن باشند.
با استفاده از دستورات کم، صراحت در صحبت و سر اصل مطلب رفتن با فرزندتان ارتباط برقرار کنید. شما می توانید با انجام فعالیت های مشترک و تعیین اهداف واضح و روشن همراه با پاداش جهت انجام آنها، به او انگیزه دهید. به او اجازه انتخاب و کنترل محیط را بدهید. برای جلوگیری از دعوا، مرزهایی یا خطوط قرمز محکم و ثابتی معرفی کنید. به او یاد بدهید که چگونه باخت را بپذیرد و همدلی را تقویت کند. مهمتر از همه، توانایی های او را تأیید کنید.
اگر فرزند شما I بالا باشد:
فرزند شما احتمالاً مشتاق، قابل اعتماد، خوش بین، متقاعدکننده، پرحرف، خودجوش و اجتماعی است. ضعف های او معمولاً عبارتند از: بیش از حد حرف می زند، غیر واقع بین، رویاپردازی می کند، به جزئیات توجه نمی کند، بیش از حد از حرکات دست و صورت استفاده می کند، فقط زمانی که خوش است گوش می دهد، احساساتی و تکانشی.
شما می توانید با درگیر کردن او در مکالمه، گوش دادن و ابراز محبت، در آغوش گرفتن و بوسیدن، با او ارتباط برقرار کنید. با برنامه ریزی برای فعالیت های سرگرم کننده به کودک خود انگیزه دهید. به خاطر داشته باشید، فرزند شما نمی تواند برای مدت طولانی تمرکز کند، بنابراین بین کارها به او استراحت دهید. فرزندتان را راهنمایی کنید تا به جزئیات فکر کند. به او فکر کردن را یاد دهید و چشم بسته از مردم پیروی نکند. شما باید بی نظمی در نحوه ی انجام کارها را بپذیرید. فراموش نکنید که خصوصیات شخصی او را تأیید کنید و در تعریف و تمجید کردن از او سخاوتمند باشید.
اگر فرزند شما S بالا باشد:
فرزند شما، بازیکن تیم و شنونده ی خوبی است. او باثبات، قابل پیش بینی، فهمیده، مهربان، یاری رسان، موافق، رئوف و سهل انگار است. ضعف های او عبارتند از: مقاوم در برابر تغییر، بی شوق و شور، بلاتکلیف، حساس، مطیع، ضعف در تعیین اولویت ها، تملک گرا و ساکت.
شما باید در برقراری ارتباط و هنگام صحبت کردن با او صبور باشید. در ترس او را سرزنش نکنید و اجازه دهید گریه کند، از سلطه جویی بپرهیزید تا عقب نشینی نکند. شما می توانید با پایدار نگه داشتن محیط در او انگیزه ایجاد نمایید. از قبل به او اطلاع دهید و تغییرات آتی را بیان کنید. از مقایسه با دیگران، تمسخر یا توبیخ کردن او خودداری کنید. به او تشویق و اطمینان زیادی بدهید. همیشه توضیحاتی شفاف و زمانی کافی جهت درک آنها بدهید. او را در تصمیم گیری راهنمایی کنید. مشارکت ها و تلاش های او را تأیید و تحسین کنید و هرگز تشویق را فراموش نکنید.
اگر فرزند شما C بالا باشد:
فرزند شما، حقیقت یاب، دقیق، تحلیل گر، وظیفه شناس و باوجدان است. او به دنبال استانداردهای بالا بوده و کارها را به بهترین وجه و بالاترین کیفیت انجام می دهد. ضعف های او عبارتند از: نیازمند بودن به مرزها، رویه ها و متدهای مشخص. با درگیر کردن او با جزئیات بیش از حد می توان مقیدش کرد. او ترجیح می دهد احساسات خود را به زبان نیاورد و به جای بحث و جدل تسلیم می شود. او یک کمال گرای بداخلاق، عیب جو، بیش از حد نگران، قضاوت گر و منتقد بوده که به راحتی از انتقاد آسیب می بیند. فقط زمانی که شرایط و آمادگی برقراری ارتباط با دیگران را دارد با او ارتباط برقرار نمایید و اگر تمایلی ندارد مجبورش نکنید.
به او فرصتی برای فکر کردن بدهید، عجله نکنید. اگر با او مخالف هستید، به وضوح و با دلایل قانع کننده ای مخالفت خود را بیان کنید. از آنجایی که او از ترس اینکه خوب کار نکند نگران می شود، پذیرش بی قید و شرط از خود نشان دهید. با دادن زمان کافی برای انجام کارهای باکیفیت به کودک خود انگیزه دهید. دستورالعمل ها و آداب و رسوم واضحی را برای پیروی از آنها ارائه دهید. از آنجایی که او یک کمال گرا است، به او بیاموزید تحمل خود را در برابر نقص و کمبودها بالا ببرد. در تعامل با او، به وعده های خود عمل کرده و به تعهداتی که داده اید عمل کنید. محیطی را برای فکر کردن و به اشتراک گذاشتن ایده هایش فراهم کنید. با مثال های واضح و روشن و بدون ستایش و تمجید او را تأیید کنید.
درک مدل رفتاری DISC فرزندتان، می تواند به شما در برقراری ارتباط بهتر، کاهش تعارض، و توسعه کار گروهی کمک کند. با این کار فرزندتان به فردی بی نظیر تبدیل خواهد شد. به خاطر داشته باشید: با این شیوه ی تربیت، سفری شگفت انگیز، ومنحصر به فردی را آغاز کرده اید. تا با شناختن کوچولوی خود به زودی ستون جامعه باشد و در کنار شما قدم بردارد.
نکته مهم: این تست برای کودکان سالم طراحی شده است؛ یعنی کودکانی که ناتوانی های جدی در یادگیری یا مشکلات جسمی و عاطفی ندارند و نیازمند توجه و رسیدگی ویژه نیستند.
تیم سازندگان فردا همیشه همراه شماست
درج دیدگاه